İhbar Tazminatı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Merhaba değerli okuyucular,
İş hayatında en çok karışıklığa neden olan konulardan biri olan ihbar tazminatı, genellikle kıdem tazminatı ile karıştırılmaktadır. Ancak ihbar tazminatı, farklı bir nitelik ve kapsama sahiptir ve işçi-işveren ilişkisinde karşılıklı sorumlulukları belirleyen bir yaptırımdır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesi, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi durumunda taraflardan birinin diğer tarafa makul bir süre önce bildirimde bulunması gerektiğini belirtmektedir. Bu süreler, çalışanın kıdemi dikkate alınarak değişiklik gösterebilir.
Hizmet Süresine Göre İhbar Süreleri;
- 6 aydan az çalışan için: 2 Hafta (14 gün)
- 6 ay ila 1,5 yıl arası çalışan için: 4 hafta (28 gün)
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışan için: 6 hafta (42 gün)
- 3 yıldan fazla çalışan için: 8 hafta (56 gün)
Bu süreler asgari düzeyde belirlenmiştir ve tarafların anlaşmasıyla artırılabilir ancak azaltılamaz.
İşveren veya işçi, ihbar süresine uyulmaması durumunda karşı tarafa ihbar süresine ait ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu ödeme, ihbar tazminatı olarak adlandırılır ve işverenin yanı sıra bazı durumlarda işçinin de bu tazminatı ödemesi gerekebilir.
İhbar Tazminatından Yapılan Yasal Kesintiler
İhbar tazminatı hesaplanırken işçinin brüt maaşı esas alınır ve tüm para ile ölçülebilir menfaatler dikkate alınır. Ancak fazla mesai ücretleri bu hesaba dahil edilmez. İhbar tazminatında belirli bir tavan ücret sınırı bulunmaz ve ödeme, işçinin net tutarı üzerinden damga vergisi ve gelir vergisi kesintileri yapılarak gerçekleştirilir.
İşveren, bildirim süresine uymadan sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir, ancak bu durumda çalışana bu sürenin ücretini peşin olarak ödemesi gerekmektedir. Ayrıca bildirim süresi içinde iş arama izni verilmesi yasal bir zorunluluktur ve işveren bu yükümlülüğü yerine getirmezse cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.
İhbar Tazminatında Zaman Aşımı ve Özel Durumlar
İhbar tazminatında zaman aşımı süresi 5 yıldır ve bu süreyi aşan talepler dikkate alınmaz. Raporlu geçen süre ihbar süresinden sayılmaz ancak ulusal bayram ve genel tatiller ihbar süresine etki etmez. Bazı özel durumlarda ihbar tazminatı uygulanmayabilir, örneğin muvazzaf askerlik, evlilik nedeniyle işten ayrılma veya emeklilik durumları bu kapsamda değerlendirilebilir.
İhbar tazminatı, işçi ve işveren arasındaki hak ve sorumlulukları dengeleyen önemli bir hukuki araçtır. İşten ayrılma veya çıkarılma durumlarında ihbar sürelerine ve tazminat hükümlerine dikkat etmek önemlidir.
Soru, öneri ve görüşlerinizi [email protected] adresine iletebilirsiniz.
SORU: Mehmet Akif Bey, Kocaeli Gebze’den size yazıyorum. Emekli banka maaş promosyonları neden üç yılda bir veriliyor? Promosyon ödemelerinde artış istiyoruz. Bankaların şartları çok ağır. Konuyu gündeme getirmenizi rica ediyorum. Teşekkürler. Nejla Fidan
CEVAP: Nejla Hanım, ilginiz için teşekkür ederim. Emekli banka maaş promosyonları üçer yıllık periyotlarla ödenmektedir. Bu konuda daha detaylı bir yazı yazmayı planlıyorum ve gelişmeleri sizinle paylaşacağım. Takipte kalın. Teşekkürler.
